خودمراقبتی؛ كم هزینه‌ترین روش پیشگیری از ابتلا به كرونا

خودمراقبتی، علم و هنری است که تمام افراد جامعه باید نسبت به آن آگاه باشند، یعنی علاوه بر کارکنان بهداشتی و درمانی، تمام افراد جامعه باید در این خصوص آگاهی داشته باشند. خودمراقبتی، گام نخست سلامت است، به این معنی که همه ما بیاموزیم چگونه از خودمان مراقبت کنیم. بین ۶۵ تا ۸۵ درصد از مراقبت‌هایی که به سلامت ما منجر می‌شود، محصول همین خودمراقبتی است، یعنی فعالیت‌هایی که خود یا خانواده‌مان برای حفظ یا ارتقای سلامتمان، پیشگیری از ابتلا به بیماری، درمان بیماری یا کاهش عوارض آن انجام می‌دهیم.

در واقع خودمراقبتی به دو بخش تقسیم می‌‌شود، بخش اول مربوط به زمانی است که فرد سالم است. در این مواقع افراد باید با آگاهی نسبت به اصول خودمراقبتی به گونه‌ای رفتار و زندگی کنند تا دچار بیماری نشوند. برای مثال فردی که دارای زمینه خانوادگی بیماری قلبی و عروقی است برای اینکه به این بیماری دچار نشود، باید با افزایش دانش نسبت به اصول خودمراقبتی از بروز بیماری و عوارض آن پیشگیری کند.

بخش دوم خودمراقبتی مربوط به افرادی است که درگیر بیماری شده‌اند. در واقع افرادی که بیمار می‌‌شوند، می‌‌توانند با رعایت اصول خودمراقبتی مانع تشدید بیماری و عوارض آن شوند. برای مثال اگر فردی دچار افزایش فشارخون است، می‌‌تواند با خودمراقبتی مانع بروز بیماری‌های خطرناکی از جمله بیماری‌های قلبی و عروقی شود.

اهمیت نقش مادران در توسعه آگاهی‌های خودمراقبتی

بین اعضای خانواده به طور معمول، مادران مهم‌ترین نقش مراقبتی را بر عهده دارند و با توانمندسازی مادران در زمینه خودمراقبتی به ویژه با اجرای برنامه ملی «هر خانه یک پایگاه سلامت» می‌توانیم گام بلندی در راستای سلامت فرد و خانواده برداریم.

برای طراحی برنامه خودمراقبتی فردی، باید ابتدا وضعیت سلامت خود را ارزیابی کنیم؛ این کار می‌تواند به‌صورت خودارزیابی یا ارزیابی از سوی تیم سلامت انجام شود؛ برای این کار باید با پزشک خانواده خود مشورت کنیم و با راهنمایی و حمایت او، رفتارهای نیازمند تغییرمان را مشخص سازیم.

در حال حاضر با توجه به شیوع ویروس کرونا و افزایش آمار ابتلا افراد به بیماری کووید ۱۹، بیش از پیش نقش خودمراقبتی اهمیت دارد. خودمراقبتی کم هزینه‌ترین روش پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا است و می‌توانیم با رعایت اصول بهداشت فردی، شست‌و‌شوی مرتب دست‌ها با آب و صابون، استفاده صحیح از ماسک، رعایت فاصله فیزیکی مناسب دست کم یک متر و پرهیز از رفتن به اجتماعات و مکان‌های شلوغ تا حد زیادی از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنیم.

بهنام لشگرآرا؛ رئیس گروه آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز