اگر یک زلزله به اندازه کافی شدید باشد هر نوع ساختمانی را می تواند تخریب کند، البته این فقط یک روی سکه است و تجربه زلزله های شدید در کشورهای زلزله خیز مثل ژاپن نشان می دهد تخریب ساختمان ها بیش از آنکه به شدت زلزله مرتبط باشد به وجدان سازندگان و مهندسان ناظر و نحوه اجرای ضوابط و صد البته به جدیت شهرداری ها در نظارت بر نحوه کار سازندگان و مهندسان ناظر بستگی دارد.
این سئوال پیش می آید که آیا زمین لرزه 4.7 ریشتری ودر عمق 14 کیلومتری ودر فاصله 10 کیلومتری شهرستان اوز قدرت آسیب به ساختمان ها را دارد؟ آن گاه که حجم ساختمان های آسیب دیده با توجه به تصاویر وادعای مالکین مبنی بر غیر قابل سکونت بودن منازل مسکونی اعلام می شود،مسئولیت مدنی و قانونی دولت، مدیریت شهری و روستایی مناطق زلزله زده در پیشگیری، وقوع، جلوگیری از گسترش خسارات مادی و معنوی چیست؟
در بررسی جغرافیای جهان و مطالعات زمین‌شناسی، کشورایران یکی از خطرپذیرترین کشورها به‌لحاظ قرارگیری در معرض حوادث طبیعی به‌شمار می‌رود. شرایط ویژه جغرافیایی و اقلیمی کشور به‌دلیل قرارداشتن بر روی کمربند زلزله‌خیز موسوم به «آلپ-هیمالیا» به‌ویژه در مناطق شرقی، جنوب‌شرقی، شمال‌غرب و منطقه البرز مرکزی به‌طور میانگین هر۳۰ ماه یک‌بار احتمال وقوع زلزله‌ای به بزرگای ۶ تا ۵.۶ ریشتر و هر پنج سال یک‌بار زلزله‌ای به بزرگای ۵.۶ تا ۷ ریشتر وجود دارد. ضمن آنکه در قرن گذشته بیش از ۱۰ مورد زلزله‌های با بزرگای ۷ تا ۴.۷ ریشتر به وقوع پیوسته که از مهمترین آن‌ها می‌توان به زلزله‌های طبس در سال ۱۳۵۷، رودبار در سال ۱۳۶۹و بم در سال ۱۳۸۲ اشاره نمود.
در سده اخیر با رشد فراوان جمعیت و توسعه (بعضاً نامقاوم در برابر زلزله) ساخت و ساز شهری و روستایی و گسترش سازه‌ها و شریان‌های حیاتی مانند شبکه سدها، خطوط انتقال آب، برق و گاز، آسیب‌پذیری کشور در مقابل اثرات این پدیده طبیعی افزایش یافته و بی‌تردید کم‌توجهی به این موضوع، می‌تواند موجب خسارات جانی، مالی و همین طور کاهش رشد اقتصادی وعدم تحقق برنامه‌های توسعه گردد.
گسل های فعال بعنوان گسل های لرزه ای با ایجاد تکانه های لرزه ای و پدیداری گسیختگی های سطحی، همه ساله خسارت های زیادی را در گوشه و کنار جهان تحمیل می کنند و به دلیل تداوم تانسور تنش های عامل، پتانسیل قابل توجهی را برای حرکت های مجدد و متعاقباٌ بروز دوباره ی خسارت و تلفات دارند. بنابراین شناخت این گسل ها و مفاهیم مرتبط با آن تا اندازه ی زیادی در برنامه ریزی های کلان یک کشور مفید است. یکی از مهمترین مفاهیم گسل های فعال، حریم گسلی است.
ساخت و ساز در مناطق حوزه نزدیک گسل، اهمیت ویژه ای دارد و باید برای آن حریم ایمنی نسبت به گسل لرزه زا در نظر گرفته شود. منظور از حریم مهندسی گسلش، حریمی است که برای یک گسل لرزه زا در نظر گرفته می شود که در آن سازه ها از اثرات حوزه نزدیک گسل، مانند گسیختگی سطحی، جنبش شدید زمین، جابه جایی و زمین لغزش، در مناطق با توپوگرافی و شیب زیاد تاثیر می پذیرند
وزارت راه و شهرسازی وظیفه دارد با محوریت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و همکاری ادارات کل راه و شهرسازی، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی و مراکز تحقیقاتی و دانشگاهها نسبت به تهیه نقشه گسل های کشور اقدام نماید .برهمین اساس می توان برای تدقیق نقشه گسلهای اصلی و فرعی شهرها با تأکید بر برآورد نرخ لغزش و میزان جابجایی گسل ها، در یک بازه زمانی ۵ یا 10ساله اقدام و پس از طی فرآیند قانونی لازم به مراجع ذیربط ابلاغ شود.
تعیین نقشه گسل‌ها در کشور از سال 97 شروع شده و در شهرهایی که نقشه گسل‌ها آماده شده ضوابط ساخت و ساز تعیین شده است.
نقشه گسل‌ها در اختیار شهرداری ها قرار می گیرد وشهروندان می توانند قبل از هر گونه اقدامی برای خرید زمین یا ساخت و ساز از نقشه گسل مطلع شوند. ماهیت نقشه گسل‌ها و تعیین ساخت و ساز در حریم گسل، بر اساس مفاد آیین‌نامه ایمنی ساختمان‌ها در برابر زلزله (آیین نامه 2800) مشخص شده و از نظر قانونی و حقوقی لازم‌الاجرا است. آیین‌نامه تأکید دارد ساخت ساختمان‌ها با درجه اهمیت بالا، در حریم گسل ممنوع است و برای سایر ساختمان‌ها ضوابط ویژه‌ای آورده شده است.
در زمان بروز زلزله، برای مشخص شدن سهم قصور، کارشناسان متخصص باید بررسی کنند تا سهم تقصیر هر یک از عوامل اجرایی که با کوتاهی شان سبب بروز حادثه در زمان زلزله شده اند به صورت مشخص و کارشناسی مشخص شود.
وقتی وارد جزییات ساختمان می شویم نمی توانیم به طور مشخصی فردی را پاسخگو کنیم چرا که مجموعه‌ای از عوامل مختلف در تعیین کیفیت و ایمنی ساختمان نقش آفرین هستند.
وقوع زلزله در کشور هر بار تلفات جانی و مالی زیادی دارد و هر بار نیز با گذشت زمان به فراموشی سپرده می شود و هیچ وقت نیز از این حوادث درسی گرفته نمی شود، این در حالی است که با توجه به زلزله خیز بودن کشور باید بحث مقاوم سازی و رعایت مقررات ملی ساختمان جدی گرفته شود.
ساختمان هایی که مقررات ملی ساختمان را رعایت کرده بودند در زلزله اخیرشهر اوز سالم ماندند.اما در برخی نقاط شهر اوز نمای برخی ساختمانهای نوساز به صورت جزئی آسیب دیده است که ناظر اجرای دقیق مقررات ملی ساختمان همانا سازمان نظام مهندسی است که متاسفانه در این خصوص قصور و کوتاهی مشاهده می شود.
خوشبختانه تلفات جانی منجر به مرگ در زلزله 27 مردادماه 1402 شهرستان اوز وجود نداشت وطبق اعلام مسئولین فرمانداری، بیمارستان ،هلال احمر این زلزله 16 نفر مصدوم داشت که تحت مداوای پزشکان قرار گرفته اند.اما در مجموع این زلزله جمعیتی حدود 20 هزار نفر را تحت تاثیر قرار داده است.
ادامه دارد...
سایت اوزخبر از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.
